Inleiding
Poezen zijn, in tegenstelling tot wat we vaak denken, van nature uit geen bijzonder sociale wezens en hebben doorgaans geen nood aan een nieuwe metgezel. Je kan je poes dus niet dwingen om de nieuwkomer enthousiast te onthalen.
Een enkele keer verloopt de introductie van een nieuwe poes van een leien dakje en zijn ze meteen beste maatjes. Andere poezen zullen mekaar nooit mogen en heerst er steeds een gespannen wapenstilstand, die af en toe uit de hand kan lopen.
Het onvoorbereid introduceren van een nieuwe soortgenoot levert vaak stress op, wat kan leiden tot agressie, onzindelijkheid en ander ongewenst gedrag.
In deze brochure worden een aantal tips gegeven om de kans op harmonieus samenleven na verloop van tijd te vergroten. Harmonieus samenleven betekent niet noodzakelijk dat ze beste vriendjes worden, wel dat ze vredig en ontspannen in mekaars buurt kunnen vertoeven.
De sleutels tot succes zijn geduld en observatie. Een introductie kan weken tot maanden duren. Ga vooral niet te snel. Eens de relatie verstoord wordt, is het heel moeilijk om dit om te keren. Vandaar het belang van een heel geleidelijke introductie. Helaas is zelfs dan succes niet gegarandeerd. Het blijven immers katten, die wezentjes waar we zo van houden precies omdat ze lekker eigenwijs zijn.
Liefde op het eerste gezicht?
Een enkele keer lukt het wel om een nieuwe poes meteen bij de andere te zetten en zijn ze binnen de kortste keren de beste maatjes. Helaas is er geen manier om te voorspellen of het zo gaat lukken. Neem dus geen risico's en neem de tips uit deze brochure ter harte. Een verstoorde relatie is immers veel moeilijker te herstellen.
Voorbereiding thuis
Harmonie zonder stress
Zorg ervoor dat je huis katvriendelijk ingericht is. Raadpleeg hiervoor zeker ook de brochure
'Omgevingsverrijking voor katten'. Er dienen voldoende voeder- en drinkbakken te zijn, liefst een van elk per poes plus eentje extra. Hetzelfde geldt voor de kattenbakken. Een en ander dient natuurlijk in het huis verspreid te worden, zodat iedere poes onbelemmerd toegang heeft. Plaats drinkbak en eetbak ook niet naast mekaar. Natuurlijk moeten er ook voldoende individuele rust- en verstopplaatsen aanwezig zijn. Vergeet niet dat poezen graag onbedreigd van op een hoogte observeren wat er in de omgeving gebeurt. Als mogelijk kan je zelfs aparte kattenluiken voorzien.
Stress-signalen herkennen
De signalen tijdens het contact tussen poezen kunnen heel discreet zijn (gespannen of platliggende oren, staren, zich verstoppen of de ruimte verlaten als de andere poes er is) of kunnen duidelijker opvallen (blazen, grommen, vechten, achterna jagen).
Soms kan je ook andere tekenen opmerken, die zich zelfs voordoen in afwezigheid van de andere kat: urine sproeien of urineren buiten de kattenbak, vaak kleine plasjes maken, zichzelf minder poetsen of net overmatig poetsen, minder of net meer eten, zich vaker verstoppen, meer slapen. Sommige poezen kunnen er zelfs voor kiezen het huis te verlaten.
Juiste timing
Kies zorgvuldig het moment om een nieuwe poes in huis te halen. Zorg ervoor dat dit niet in de drukte van feestjes gebeurt, en dat je voldoende tijd ter beschikking hebt om de introductie in goede banen te leiden. Elk dier dient minstens 5 tot 10 minuten per dag onverdeelde aandacht te krijgen.
Babykamer
Kies de ruimte waarin de nieuwkomer de eerste tijd alleen zal vertoeven tot ze er zich helemaal thuis voelt. Dit is best een afsluitbare kamer waar de andere kat(ten) toch niet vaak komen. Zeker voor kittens kan je in die ruimte een bench plaatsen die je gezellig inricht met speeltjes, en waarin je een kattenbak plaatst alsook een kartonnen doos waarin ze zich kan verschuilen.
Hulpmiddeltjes
Feromonen zijn geurstoffen die informatie overbrengen tussen soortgenoten. Verschillende hiervan worden intussen synthetisch nagemaakt in verdampertjes die in het stopcontact gestoken worden. Feliway® bvb bevat feromonen die een geruststellend effect hebben op de aanwezige katten. Plug deze in het stopcontact 1 tot 2 weken voor de aankomst van de nieuwe poes.
Wat is een sociale groep?
Poezen die behoren tot dezelfde sociale groep komen bijzonder goed overeen. Ze spelen samen, ze poetsen mekaar, ze slapen tegen mekaar, ze begroeten mekaar (staart omhoog, besnuffelen, kopjes geven), ze eten tegelijk uit hetzelfde eetbakje enzovoort. Zalig om in huis te hebben, maar je kan niet voorspellen of twee poezen tot dezelfde sociale groep zullen gaan horen.
Poezen die tot dezelfde sociale groep behoren, delen dezelfde eet- en drinkbakken, rust- en schuilplaatsen, krabpalen, kattenbak, speeltjes en kattenluiken. Als poezen niet tot dezelfde sociale groep behoren, moet voor elk onderdeel meerdere exemplaren voorzien worden volgens de regel: 1 per poes + 1 extra. Alles moet natuurlijk verdeeld worden in de ruimtes die de sociale groepen gebruiken.
Aankomst nieuweling
Geurintroductie
Geur is een van de belangrijkste zintuigen bij de poes. Dagelijkse geuruitwisselingssessies vormen een prima start voor de introductie van een nieuwe poes. Aai de poezen achtereenvolgens zonder de handen te wassen. Wrijf met een zachte doek of een dekentje over de kop en het lichaam van de ene poes en laat dit aan de andere poes ruiken. Doe dit nonchalant en zonder de poes te dwingen. Schrob de doeken met de geur van de nieuwkomer tegen deuren en hoeken van meubels in het territorium van de eerste poes. Herhaal dit tot de poezen deze geursignalen negeren of positief onthalen door er kopjes tegen te geven.
Zorg voor gezonde katten!
Zorg dat beide poezen gezond zijn! Als ze zich niet lekker voelen, staan ze minder open voor een positief contact met een soortgenoot. Als ze jeuk hebben door bvb vlooien, of pijn door bvb arthrose, zal een introductie moeizamer gebeuren.
Ruimte wisselen
Laat de poezen mekaars leefruimte verkennen in afwezigheid van de andere. Zo leert de nieuwe poes de verstopplaatsen in huis kennen, en kan de reeds langer aanwezige poes ongestoord de geurvlaggen van de nieuwe poes exploreren. Herhaal dit tot je geen stress-signalen meer waarneemt.
Welke introducties hebben de beste slaagkans?
De slaagkansen bij het verenigen van twee dieren zijn het grootst als ze beide van een verschillend geslacht zijn. Twee katers verenigen lukt net iets vaker dan twee kattinnen.
Neem liefst een kitten erbij, maar houd er tegelijk rekening mee dat een oud dier niet altijd blij is met de komst van een jong en speels diertje.
Kies ook geen poes die straalt van zelfvertrouwen als je eigen poes eerder timide van natuur is.
Zicht
Zorg voor een glazen deur als scheidingswand tussen de poezen. Zo kunnen ze mekaar vrijelijk zien, zonder naar mekaar te kunnen uithalen. Een deur met gaas is zelfs nog beter omdat zo ook geuruitwisseling mogelijk is. Leid intussen de poezen af en speel ermee. Geef ze wat lekkers te eten, in het begin zo ver mogelijk van de scheidingswand, en verklein geleidelijk de afstand. Houd de contactmomenten kort, en herhaal ze meermaals per dag. Blijf tussentijds geuren uitwisselen.
Ga vooral niet te snel en blijf alert op stress-signalen. Als ze agressief op mekaar blijven reageren, zoek dan professionele hulp.
Contact
Eens ze dicht bij mekaar komen aan de scheidingswand zonder stress-signalen te tonen, is de tijd gekomen om ze in contact te laten komen met mekaar. Kies een ruimte waar beide poezen zich kunnen verbergen (achter meubels of op iets hoogs). Geef ze beide wat minder voeder zodat ze hongerig zijn. Zorg dat je in de buurt bent en probeer ze af te leiden met wat lekkers. Blijf zelf rustig en blijf ze belonen voor rustig gedrag. Dwing ze nooit bij mekaar en straf ze niet. Als ze beide opkrullen om te slapen, is een zekere vrede bereikt. Indien dit niet het geval is, zet je ze best weer apart om het met een volgend voedermoment opnieuw te proberen.
Als het contact ondanks alle voorzorgen toch escaleert, verhef je stem, klap in je handen, spuit met een waterspray of smijt er in het ergste geval een lichte deken over. Dit heeft alleen tot doel om beide poezen zo snel mogelijk op een veilige manier te kunnen scheiden.
Als het fout gaat...
Raadpleeg zo snel mogelijk een gedragsdierenarts als het fout gaat. Deze kan je helpen om te proberen een verstoorde relatie te herstellen. Je vindt een lijst terug van dierenartsen die zich toeleggen op gedragsproblemen op www.savab.be (juiste link!).